Landwirtschaft 1850 bet 1900

1862 ward de Arwpacht vun Buernstäden in Mäkelborg-Schwerin tau‘n Gesetz. Dat de Buern sülwst irgendwat ehr eigen nömen koenen, kümmt meist in‘t Domanium taustann‘ , oewer blot as Bäudners orrer Hüüslers. De Lüüd bruuken näben de Wirtschaft ok ümmer noch ‘n Handwark üm sick wat dortau tau verdeinen. Väle koenen sick ok gor nich frieköpen. De Höff follen denn an de Gaudsbesitter, de denn miehr Ackerbuug bedrieben un grote Flächen Gräunland dorvun maken för Rindveih. De miehrsten Gäuder bedrieben Landwirtschaft up miehr as 100 ha. Dormit koenen sei sick gaud up‘n Markt instellen. Miehr as in den Dörchschnitt vun‘t Riek gifft dat hier Maschinen un Grotveih.

Anners is dat in‘t Ratz‘borger Land, dat tau Mäkelborg-Strelitz hüürt. Dor kümmt dat nich so tau Gaudswirtschaft un so blieben dor miehr Buern mit Kraasch erhollen.

In Pommern kiehrt sik de Buernbefreiung in ehr Gägendeil üm. De Buern mœten Haufenandeile an de Grundherren dorför afträden, dat de ehr ut de Liefeigenschaft entlaten daun. De Gaudsbesitters drieben denn Ackerbuug ümmer schärper vöran un maken Gräunland tau Kauhweiden. Pommern blifft ‘n Land vun Landwirtschaft. De Eddellüüd, de blot 1% vun de Lüüd in Land sünd, hüüren 50 bet 60% vun dat Land. Vun Düütschland warden in Pommern de miehrsten Kartüffeln aust. Niegvörpommern hett denn besten Bodden vun de Provinz.

Väle vun de Liefeigenen, de nu frie kamen, säuken ehr Glück un ehre Taukunft in Amerika. Üm un bi 243 000 Pommern verlaten ehre Heimat. Nu gifft dat tau wenig Arbeitslüüd. Dorüm kamen Arbeitslüüd ut dat Utland. För de Buern bätert sik de Laach 1879 dörch Schutztoll, Förderung vun‘n Staat un dörch de Mechanisierung, taun Bispill dörch Meihmaschinen.