Landwirtschaft 1800 bet 1850

Napoleon gifft ein Verbot för Kuurnexport rut. De Pries geiht piel dal. De Rindveihpest 1810 makt väl Veih taunicht. De Agrarkrise, de denn kümmt, makt, dat väle Gaudsbesitter vun hier wechgahn. Ierst 1840 lött dat ‘n beten nah.

1817 grünnt sick de „Patriotisch‘ Verein“. De sett sick in för niege Methoden bi Veihtucht un Ackerbuug.

1819 ward vun staatswägen de Liefeigenschaft in Mäkelborg uphaben. In dat Domanium duert dat bet 1824, dat disse Verordnung tau Würklichkeit ward. Bi de Ridderschaft kamen ierst 1860 de Liefeigenen frie. Bannig väle vun de frieen Landarbeitslüüd wannern ut oewer den groten Diek.

König Gustav IV. Adolf schafft 1806 de lanständsch Verfatung af. Hei hett de Vörstellung vun ein Vierstännenstaat, wo de Buern ok Lüüd in denn Landdach aforrern sœlen. De Staatsgäuder sœlen an de an de Buern œwergäben warden. 1810 ward mit de Liefeigenschaft Schluss makt. Ut de Reform ward nix, as Napoleon dat Land besett‘. Hei verbeid ok denn Verkoop vun Kuurn in‘t Utland. De Priese gahn in‘n Keller.

In Prüß‘sch-Pommern lähnt sik de Ridderschaft up gägen de Agrarreformen vun 1807 un 1811. Sei sünd gägen denn Utbuug vun de Buernwirtschaften dörch Siedler ut Schwed‘sch-Pommern un Mäkelborg.

Nah 1815 sünd de Straten un anner Wääch all bäter, wat ok de Buern vöranbringen deit. De Dreifellerwirtschaft ward aflöst vun den Wessel vun dat, wat anbuugt ward. Ward ok miehr Veih hollen. Nu kœnen ok Börger Gäuder köpen. Dordörch, dat die Liefeigenen sik frieköpen kœnen, verlieren de Buern ehr Land un warden tau Dachlöhners.