Skipnavigation Virtuelles Museum zur Geschichte Mecklenburgs und Vorpommerns

Springe direkt zu:

Menü öffnen

1650 bet 1700

Bild
Wappenkartusche vun den Riddersmann Levin von Knut an dat Schlott Ludorf

De Herzog Christian I. (Louis) stiegt 1658 up den Thron vun Mäkelborg-Schwerin. Hei is‘n kabbeligen, krakeelschen un griesmuuligen Charakter. De miehrste Tied sitt hei an‘n Hoff vun Ludwig den XIV. in Paris. 1692 oewernimmt sien Braudersoehn Friedrich Wilhelm dat Regieren. Mit den Dod vun Gustav Adolf geiht de Güstrow‘sche Telk vun de Familie 1695 in. Dunn gifft dat Striet üm de Arwschaft, de ‘n poor Johren anhöllt.

1654 ward de Liefeigenschaft in de Gesindeordnung juristisch fastschräben. De Liefeigenen sünd nu‘n Deil vun dat Gaud un koenen mit verköfft warden un hebben gor kein Frieheit as Minschen.

Dat Handwark un de Hannel blieben achter all de anner Länner in‘n Westen vun Europa trüch. De Kooplüüd beschäftigen sick blot mit den Binnenmarkt un den Verkoop vun Kuurn an‘t Utland. 1669 dröppt sick de Hanse dat letzt‘ Mal.

Vun 1685 an gahn französ‘sche calvinistisch‘ Protestanten, ok Hugenotten nömt, vun tauhuus weg in‘t Utland un siedeln nu ok in Bützow.

Bild
Königin Christina diskutiert mit René Descartes, Pierre Louis Dumesnil (Utschnitt)

1653 ward de Grenz twüschen Schweden un Bramborg up pommersch‘ Land fastleggt. De Schwed’sche Königin Christina (1622-1689) ward 1653 de Herrin oewer dat Land linksch vun de Oder, Stettin mit dormang. 1654 oewernimmt ehr Vetter Karl X. Gustav (1622-1660) dat Regieren vun ehr. 1654 übernimmt ihr Cousin Karl X. Gustav die Regentschaft. Nah em kümmt sien Soehn Karl XI. (1655-1697) an de Reihg.

De Landstänn‘ gäben sick 1663 mit de schwed’sch-pommersch‘ Regierung un ‘n eigen Landdag inverstahn. Sei kriegen dat ok hen, de Staatsfinanzen up schick tau bringen. Stralsund ward as Festung utbuugt. In Sched’sch-Pommern hökern sei in ehr eigen Land un verköpen blot Roggen un Molt woandershen. Dor hebben de Habenstädt‘ ollig wat vun. 1669 dröppt sick de Hanse dat letzt‘ Mal.

De Schweden sünd kein dorup, ehr Land an de südlich Ostseeküst vörantaubringen. De Universität in Griepswold kriggt ollig Geld tauschustert un ward tau ‘ne Brügg oewer de See för Kultur un Wätenschaft. De beiden Schlötter in Stettin un Wolgast blieben Residenzen. Carl Gustav Wrangel ward Genaralgouverneur in Schwed’sch-Pommern.

De Prüßen versäuken, ehr Land un wat sei tau mellen hebben, dörch Krieg vörantaubringen.

An de Küst steiht binah oewerhaupt kein Holt miehr. De Wulf birst in de Dörper un Städten rüm. De Schweden hebben in Kaseburg ‘ne Warft buugt, de oewer wedder taugrunn geiht, as dat rundüm kein‘ Wald miehr gifft.

Glashütten bruuken Hartholt för de grote Hitt. 1665 ward in Stolzenberg bi Rothenklempenow de Glashütt buugt, wo an meisten bi rutkümmt.
De Grotgrundbesitter ramschen sick dat Land in , wat anner verlaten hebben un siedeln dor Kossäten, Bäudner un Kätner up. Buern gifft dat binah oewerhaupt nich miehr, sei gahn all kaputt. So ward dat sogar 1670 in de Buernordnung fastschräben.

Nah 1648 warden Familien und ok Kontakte in de Kultur dörch de Grenz ut’nannerdeilt. Schwed’sche un pommersch‘ Familien wassen tausamen as niege boebelste Schicht.

De beiden Deile vun’t Land blieben in den protestantischen Globen. In Kolbarg verlöft de bramborg’sche Kurfürst, dat sick dor ‘ne reformierte Gemeind‘ hensiedeln deit.