Politik 1900 bet 1950

Üm 1900 is Mäkelborg in dat Düütsche Riek inordnet. As de Krieg 1914 anfangt, verwaltet dat Militär Mäkelborg. 1918 is dat mit de Monarchie in Mäkelborg un in‘t Düütsche Riek tau enn. Bi frie Wahlen entscheid sick, dat dat nu de Friestaaten Mäkelborg-Schwerin un Mäkelborg-Strelitz gifft. De Regierungen dümmeln twüschen dat linksche un dat rechtsche börgerlich‘ Lager.

1932 billt sick in Mäkelborg-Strelitz ‘ne Regierung ut de Düütsch-Nationalen un de NSDAP. In Mäkelborg-Schwerin kriggt de NSDAP binah 49% vun de Stimmen. 1933 warden de Parlamente vun de Länner uplöst un de beiden Länner tausamenbröcht. In Mäkelborg hett ein Rieksstattholler dat Seggen, de taugliek Gauleiter vun de NSDAP is. Mäkelborg ward ein wichtiget Land för den Fleigerbuug un dorüm vun 1942 an dull bombardiert.

As de Krieg ut is, bräkt de Notversorgung tausamen. De Inwahners vun Mäkelborg warden dörch de Flüchtlings tweimal so väle. De Kommandanturen in‘n Kreis un in de Dörper un Städte un de „Sowjetisch‘ Militäradministratschion“ regieren mit Befähle. Offiziell ward de Verwaltung in düütsche Hänn‘ gäben. 1946 gahn de Wahlen tau den Landdag för de SED knapp ut. 1947 ward de Verfatung beschloten. In dat „Speziallager 9, Fünfeichen“ warden bet 1948 bet tau 12500 Lüüd inspunnt‘. Vun dor warden väle nah Sibirien deportiert.

1949 ward de DDR grünnt‘ un bi de Wahlen för de niege Vulkskamer, för den Landdag un de Kommunalparlamente 1950 is in de Listen vun de „Nationalen Front“ de Updeilung vun de Sitz‘ in‘t taukamen Parlament all vörher fastleggt.

Üm 1900 is Stettin de einzigst Grotstadt mit 230 000 Inwahners in dat Johr 1910. As de Krieg 1914 anfangt, oewernimmt dat II. Armeekorps in Stettin dat Verwalten.

In’n November 1918 is dat mit de Monarchie ut. Matrosen, de Revolution in’n Kopp hebben, kamen ut Kiel nah Stralsund un Wolgast. Arbeiter,- Soldaten- un Matrosenräte nähmen sick in Stralsund, Barth, Loitz, Pasewalk, Torgelow orrer ok Wolgast dat Seggen. De Taustand vun Belagerung geiht in Pommern in Juli 1919 mit’n Generalstreik tau Enn. De Provinzialverband geiht mit miehr Kraasch dor rut.

Vun 1932 an warden Strasund un Stettin tausamen regiert. Pommern wählt 1932 mit 43,1% Hitler. De Landdag ward 1933 uplöst. Grot Stettin ward grünnt un dorbi twei Lüttstädte un 36 Dörper ingemeind‘. De Kreis Randow ward uplöst.

An dat Enn vun 1933 ward up de Vulcan-Werft, de ingahn wier, ‘n Konzentrationslager buugt. So bi 1000 Männer ut Stettin, de Juden wieren, warden nah de Pogromnacht 1938 in dat Konzentrationslager Oranienburg inspunnt. 1940 warden de jüdschen Minschen ut den Regierungsbezirk Stettin in dat besett’te Polen verschleppt un binah all ümbröcht.

So üm un bi 375 000 Lüüd warden an dat Enn vun denn Krieg ut Pommern verdräben. Oewer 80% vun Pommern föllt an Polen. Flüchtlingstrecks verstoppen de Straten. Vörpommern ward in blot fief Dagen vun de Roden Armee oewerrennt. Prenzlau un Demmin warden dalbrennt. Väle Lüüd nähmen sick sülfst dat Läben. De "Sowjetisch‘ Militäradministratschion" regiert mit Orrer un Befähl. Dat Verwalten leggen sei in düütsche Hännen. Stettin un Swinemünn follen, anners as de Grenzloop in de Mitt vun de Oder wiesen deit, an Polen.

Vun 1945 bet Januar 1947 gifft dat Mäkelborg-Vörpommern. Denn löst de Alliierte Kontrullrat denn Staat Prüßen up. "Vörpommern" föllt in de Verfatung vun 1947 weg. De Wahlen för denn Landdag 1946 gahn för de SED man knasch ut.