Gägend un Ümwelt 1800 bet 1850

Herrmann Friedrich Becker, de Förster vun de Rostocker Heid‘, gellt as de Vördelste in Mäkelborg, de sick den Kopp doroewer terbraken hett, woans de Minsch dat Holln bewirtschaften sall, un twors so, dat sick dat Afschlahn vun Bööm mit dat Anplanten de Waag höllt. Becker hett an de Universität studiert un so kann hei dat ierste wissenschaftlich‘ Bauk œwer de Botanik vun Mäkelborg schrieben. In den „Verein vun de Frünn vun de Naturgeschicht“ bringt Ernst Boll dat niege Natur- un Heimatgefäuhl in‘ne Bahn.

Vun Börnstein as dat "Gold vun de Ostsee" glœben de Lüüd, dat dat wunnerwarkt un heilen deit. Sagen gahn üm, besünners de Geschicht vun de "Börnsteinhex" up Üsdom ward œwerall vertellt.

Ein königlich-prüß‘schet Edikt vun 1814 seggt, dat de Schwien nich miehr so väl in‘n Hollen dräben warden sœlen, dat de Bööm nich all kaputt gahn. De ierste Upgaaf is nu, wedder Bööm antauplanten.

1832 geht dat los, dat sei de Kried in Stubnitz up Rügen un in Griepswold industriell afbuugen un verarbeiten daun.

Peter Joseph Lenné nimmt sik bi dat Anplanten vun niege Parks vun de Landedellüüd hier in de Gägend ‘n Ogenspeigel an England un ehr "ornamented farms" un plant ok nah ‘ne romantisch-idealistisch‘ Idee vun de Natur. Sichtachsen, as dat Mod‘ is, kann hei ahn Problem maken, denn väl Bööm wassen hier in de Gägend nich miehr, allens is dalhackt. In denn Süden vun Griepswold warden teihn Parks up Lenné siene Oort buugt.